„Chciałabym zobaczyć kobietę, która pasuje do mnie genetycznie”

Gdzieś w Polsce ma genetyczną bliźniaczkę, z którą podzieliła się szpikiem, choć nie wie na nawet, jak ona wygląda. – Świadomość, że można uratować komuś życie sprawia, że nie ma wątpliwości. Wystarczy niewielkie poświęcenie, a można tak wiele – mówi skromnie krotoszynianka, Katarzyna Musiałowska. Zaczęło się od chęci podzielenia się z innymi cząstką siebie. – W mieście prowadzono akurat akcję związaną z naborem dawców szpiku kostnego. Stwierdziłyśmy z siostrą, że pójdziemy się zarejestrować. Pobrali nam krew. Potem przysłali mi kartę z informacją, że znajduję się w bazie dawców – wspomina Katarzyna Musiałowska, 24 – latka z Krotoszyna. „Pasujemy do siebie” To było w lutym. Pół roku później panią Kasię oderwał od pracy dźwięk telefonu. – Odebrałam i usłyszałam nowinę, że jest osoba, która mogłaby otrzymać moje komórki macierzyste, bo „pasujemy” do siebie. Zapytali czy nadal wyrażam zgodę – opowiada. Nie wahała się ani przez moment. – Świadomość, że można uratować komuś życie, sprawia, że nie ma wątpliwości. Co nie oznacza, że nie było stresu. Wiadomo, że coś nowego wiąże się automatycznie z obawą – wskazuje. Jak na jej decyzję, by podzielić się z innymi szpikiem zareagowało otoczenie? – Niektórzy pytali, czy nie boję się o zdrowie, inni, czy nie boję się jakiegoś zakażenia lub tego, że doznam paraliżu. Wyjaśniałam, że fundacja i lekarze dbają o bezpieczeństwo dawców, i że są dwie metody pobierania, ale żadna nie jest z kręgosłupa, wbrew powszechnej, a mylnej opinii. Sama dużo czytałam o przeszczepach – wyjaśnia krotoszynianka. „Badania i pytania” Po ustaleniu szczegółów z koordynatorką z fundacji DKMS (organizacji zajmującej się szukaniem dawców szpiku dla chorych na białaczkę- przyp. red.) pani Katarzyna pojechała na badania do Gliwic, które przeszła pomyślnie. Potem zaczęła brać specjalny czynnik wzrostu. – Pierwszy zastrzyk z czynnikiem dostałam w przychodni, potem samodzielnie je sobie robiłam, bo była taka możliwość – wyjaśnia. W końcu nadszedł dzień kolejnego wyjazdu do Centrum Onkologii w Gliwicach, gdzie pani Katarzynie pobrano komórki macierzyste z krwi obwodowej. – Nie ponosiłam żadnych kosztów wyjazdu, za wszystko płaciła fundacja. Cały czas przedstawiciele DKMS pytali mnie czy jestem pewna, że chcę to zrobić. Chodzi o to, by nie dawać ludziom nadziei nadaremno, bo przecież biorca jest też przygotowywany medycznie do przyjęcia komórek – wskazuje Katarzyna Musiałowska. Sam zabieg pobrania krwi trwał ok. 4 godzin. – Pielęgniarki się mną opiekowały. Pytały czy nie jest mi zimno, czy nie przestawić fotela, itd. Po wszystkim wróciła do domu. – Mogłam jeszcze zostać w hotelu, ale stwierdziłam, że wrócę. Następnego dnia wykonywałam już normalne prace domowe. Nie odczuwałam żadnych negatywnych skutków po zabiegu. „Wystarczy tak niewiele” Pani Katarzyna czuje się świetnie ze świadomością, że mogła komuś pomóc. – To jest pokrzepiające uczucie. Wystarczy niewielkie poświęcenie, a można tak wiele – mówi skromnie krotoszynianka. Komu konkretnie pomogła – tego nie wie. Nie wie również jak czuje się biorca. – Otrzymałam tylko informację, że jest to Polka i ma 61 lat. Póki co z fundacji nie dzwonili, a brak wiadomości, to w tym przypadku dobra wiadomość. Po 100 dniach mogę się dopytywać o jej samopoczucie. Ona może do mnie napisać list, który przejdzie najpierw przez fundację. Chodzi bowiem o nieujawnianie danych osobowych – wyjaśnia 24 – latka. Z niecierpliwością czeka też na możliwość spotkania. Nie ma bowiem dnia, by nie myślała o tym, jak wygląda osoba, która jest jej genetycznym bliźniakiem. – Być może za dwa lata się poznamy. Bardzo bym chciała ją zobaczyć. Zobaczyć kobietę, która pasuje do mnie genetycznie. Wszystko jednak jest teraz w jej rękach, bo to od niej zależy, czy się poznamy – mówi Katarzyna. Kto może zostać dawcą? Każdy zdrowy człowiek w wieku pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, poza wyjątkami osób, które ważą mniej niż 50 kg lub mają dużą nadwagę czy przebyły przeszczepy organów, są uzależnione od alkoholu, narkotyków lub innych substancji. Jak zostać dawcą? W Polsce istnieje kilkanaście ośrodków dawców, w których można się zarejestrować przez internet lub telefonicznie. Potencjalny dawca szpiku może zgłosić się tylko do jednej bazy. Po zakończeniu wszystkich badań wyniki i dane osobowe zostają zapisane w bazie kandydatów na dawcę szpiku kostnego Poltransplantu. Z tego rejestru informacje co miesiąc są przekazywane do bazy światowej. W poszukiwaniu dawcy niespokrewnionego dla konkretnego chorego przeszukiwana jest właśnie baza światowa obejmująca wszystkie istniejące rejestry. Dodanie tej samej osoby do 2 lub 3 rejestrów dawców szpiku powoduje przekłamanie w wynikach przeszukiwania. Jak przebiega pobranie szpiku? Szpik, podobnie jak krew podlega ciągłej regeneracji, więc oddając go dawca nic nie traci. Można go pobrać na dwa sposoby. Z kości talerza biodrowego. Potrzebne komórki macierzyste pobierane są od dawcy pod narkozą, co trwa ok. 60 minut. Pobiera się ok. litra mieszanki składającej się z krwi oraz szpiku kostnego. I co ważne metoda ta nie ma nic wspólnego z rdzeniem kręgowym, ten pozostaje absolutnie nienaruszony. Druga metoda polega na separacji komórek macierzystych z krwi obwodowej i jest stosowana jako alternatywa do pobrania szpiku drogą zabiegu operacyjnego. W metodzie tej dawca otrzymuje podskórnie przez okres 5 dni czynnik wzrostu, co powoduje uwolnienie komórek macierzystych, występujących głównie w szpiku kostnym, do krwioobiegu. Po zakończeniu podawania substancji komórki macierzyste można wyselekcjonować z krwi przy użyciu specjalnej metody. Na obu ramionach dawcy zakłada się dojścia dożylne. Krew spływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim dojściem do organizmu. W separatorze komórki macierzyste oddzielane są od reszty krwi pod działaniem siły odśrodkowej i zbierane do przeszczepu. Magdalena Kowalska