Historia miasta:
KOŹMIN WIELKOPOLSKIPołożenie miasta: 51° 49"26"" N ; 17° 17"19"" E Województwo: Wielkopolskie Powiat: Krotoszyński Prawa miejskie: Przed 1283 r. Burmistrz: Maciej Bratborski Strona urzędu: www.kozminwlkp.pl Powierzchnia: 153 km2Liczba mieszkańców miasta: 6718 (2004 r.) Adres i kod pocztowy: Urząd Miasta i Gminy w Koźminie Wlkp.Stary Rynek 1163-720 Koźmin Wielkopolski Telefon 062 721 60 88Fax: 062 721 67 56 Miasta partnerskie: Drimellen(Holandia) Związek Gmin Bad Tenstedt (Niemcy} Bellheim (Niemcy) Balatonmariafurdo (Węgry) |
Nazwa jednego z najstarszych miast Wielkopolski pochodzi od imienia Kosma lub Koźma. Miasto powstało w XIII wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1232 roku - przywileju księcia Władysława Odonica nadano je zakonowi templariuszy i wskazano lokację wsi na prawie niemieckim. W 1312 stała się własnością książęcą. Prawa miejskie nadano przed 1283 rokiem. W 1312 roku stała się własnością książęcą. W 13338 r. Kazimierz III Wielki darował miastoMaćkowi Borowicowi, który zbudował w Koźminie zamek.. Przez pewien czas miasto i budowla nosiły nazwę Orla – od przepływającej tu rzeki. Od końca XIV wieku określano je także mianem Wielki Koźmin. Po upadku wojewody Borkowica miasto wielokrotnie zmieniało właścicieli. Należało do możnych rodów magnackich, m.in. Hińczy z Rogowa, Górków, Przyjemskich, Sapiehów. O znaczeniu miasta może świadczyć fakt, iż w 1458 roku zobowiązane było do wystawienia 20 żołnierzy na wyprawę malborską, należało więc do największych ośrodków Wielkopolskie (dla porównania Krotoszyn wystawił dwóch wojowników). Przed 1518 r. dla osiedlających się tu sukienników założone nowe miasto zwane Nowym Koźminem. Z kolei w 1775 na płd. przedmieściu Lipowiec ówczesna właścicielka Koźmina, Elżbieta z Branickich Sapieżyna założyła trzecie miasto, zwane Koźminem Niemieckim lub Koźminem za Orlą. Wszystkie trzy ośrodki połączyły się w jedno miasto w 1811 r. W XIX wieku miasto przeżywało swój rozkwit gospodarczy. Powstały linie kolejowe: Krotoszyn – Jarocin(1875) i do Gostynia (1909). Dla zwiększenia wpływów niemieckich utworzono w 1887 roku powiat koźmiński, który w 1932 przyłączony został do krotoszyńskiego. Dla przeciwstawienia nasilającej się germanizacji mieszkańcy założyli stowarzyszenia gospodarze i kulturalne o charakterze patriotycznym i narodowym (m.in. towarzystwo pożyczkowe, powstałe w 1886r – późniejszy bank ludowy - i założone w 1875 r. kółko rolnicze. W 1916 powstała drużyna harcerska im. Tadeusza Kościuszki. W czasie Wiosny Ludów na terenie miasta i okolic toczyły się walki, w których udział wzięli powstańcy z powiatu. Nie zdołali oni jednak obronić miasta, które 22 IV 1948 r. zostało opanowane przez garnizon z Krotoszyna (grobowiec powstańców z 1848r. znajduje się na cmentarzu w Wałkowie). Wolność miasto odzyskało w powstaniu wielkopolskim 31 XII 1918 roku. Sformułowano w Koźminie 3 kompanie, które walczyły pod Rawiczem i Zdunami. Z kolei podczas II wojny światowej na terenie miasta istniało więzienie dla kobiet (mogiła zamęczonych więźniarek znajduje się na cmentarzu przy ul. Poznańskiej). Hitlerowcy kilkakrotnie dokonali akcji wysiedleńczej. Utworzono także konspiracyjną drużynę harcerską, która, m. in. zajmowała się wydawaniem gazetki “Orły”. Zakończenie wojny w Koźminie nastąpiło 23 I 1945 roku. W okresie Polski Ludowej rozbudowano miasto w nowym stylu budownictwa mieszkaniowego, rozwinęły się także zakłady przemysłowe. Od 1997 r. patronem miasta jest św. Wawrzyniec, a jego święto obchodzone jest 10 sierpnia. Dwa lata później za rozwijanie współpracy z zagranicznymi gminami Koźmin Wlkp. otrzymał Dyplom Rady Europy.
